Η ριζοσπαστική Κοινωνική Αξία του Web 2.0 / 3.0 (the radical social value of Web 2.0/3.0 -in Greek)

Image via Wikipedia

• ENGLISH SUMMARY: This Greek post discusses recent creative reviews and social critiques of the Web, Web 2.0/3.0 and collective intelligence

• Very important links were automatically added by Semantic plugin «Zemanta» at the end of this post.

UPDATE: Full English translations of other posts quoted here are as follows:

• Dimitrios Zachariadis – Public information belongs to the public
• Juan Martin Prada – “Web 2.0″ as a new context for artistic practices
• Luke Heemsbergen – From utopia to eutopia via the social web of new media

Σήμερα έλαβα ένα μέηλ με συνδέσμους για μερικά ενδιαφέροντα κείμενα δημιουργικής κριτικής κατά της (κακώς εννοούμενης) συλλογικής νοημοσύνης του σημερινού Διαδικτύου, με αναφορές στα Web 2.0 και Web 3.0. Δεν είχα ξαναλάβει μέηλ από αυτή την πηγή, αλλά… είμαι ευγνώμων που τα έλαβα (κι ας φάνηκαν στην αρχή σαν spam).

Η «κριτική του Web» είναι κριτική της Υπερφόρτωσης Πληροφορίας και της Δυσκολίας Αξιοποίησής του (όπως είναι σήμερα) αλλά και η διευκόλυνση μιας υγιούς δικτυωμένης συλλογικότητας, χωρίς εξουσιαστικές παρεμβάσεις και άλλες αλλοιώσεις που επιφέρουν πτώση της ποιότητας στη Γνώση αλλά και χειροτέρευση (του επιπέδου) της ίδιας της συλλογικότητας.

• Το ομαδικό blog Τήλαφος-αναδασωτέα είναι ένα πείραμα διαδικτυακής συλλογικότητας που προσπαθεί να αναπληρώσει το κενό που αφήνει η πολιτεία στον τομέα της παροχής πρωτογενών ηλεκτρονικών δεδομένων σε θέματα αναδάσωσης. Τα δεδομένα που αναρτώνται (στο συλλογικό αυτό blog) έχουν καταχωρηθεί από πολίτες που ενδιαφέρονται για τη δημόσια πληροφορία και τα δάση, και διατίθενται ελεύθερα για οποιαδήποτε χρήση (public domain), με μόνη (ηθική) υποχρέωση την αναφορά της πηγής τους. [—-από την επικεφαλίδα του blog]
  

…

«Τα συλλογικά μπλογκ Τήλαφος και Τήλαφος-αναδασωτέα είναι από λίγα παραδείγματα στο ελληνικό διαδίκτυο όπου γίνεται εμφανές ότι η συλλογική νοημοσύνη των χρηστών μπορεί να διορθώσει σε πολύ λίγο χρόνο μερικές από τις μακροχρόνιες παραλήψεις του κεντρικού κράτους.»

-Δημήτρης Ζαχαριάδης – Η δημόσια πληροφορία ανήκει στον πολίτη

…

Το μέηλ περιείχε και αναφορές σε 2 σημαντικά ξένα (μεταφρασμένα) κείμενα:

Juan Martin Prada – Web 2.0: Εξουσία και οικονομία

Το οικονομικό πρότυπο γι’ αυτό που ονομάζεται ‘Web 2.0‘ βασίζεται στην προώθηση της επιθυμίας για μοίρασμα και ανταλλαγή πραγμάτων, μια απόπειρα αποκόμισης κέρδους από την εθελοντική συνεργασία των χρηστών του και της δυναμικής του για συγκέντρωση δεδομένων και διάθεσή τους στο κοινό.

Luke Heemsbergen- Από την ουτοπία στην ευτοπία μέσω του κοινωνικού διαδικτύου και των νέων μέσων

Μέσα από την εξερεύνηση τριών διαδικτυακών εγχειρημάτων, ο Luke Heemsbergen εξετάζει αν το κοινωνικό web έχει τις δυνατότητες να μεταφέρει τα ουτοπικά όνειρα ψηφιακής δημοκρατίας, σε ένα ευτοπικό μέρος χειραφέτησης.

Σήμερα θα ασχοληθώ μόνο με τη συνέντευξη του Δημήτρη Ζαχαριάδη, πιο επίκαιρη για την Ελλάδα σήμερα. Αντιγράφω λοιπόν σημαντικό τμήμα της, με τονισμούς δικούς μου που… αν σας ενοχλούν, εμένα με… βοηθούν! (χεχε):

Θανάσης/Παύλος: Τι σημαίνει για σένα το web 2.0; Ποιες εφαρμογές microformating θα μπορούσαν να προκύψουν από ανάλογες προσπάθειες;

Δημήτρης Ζαχαριάδης: Η έννοια “web 2.0″ είναι νομίζω αρκετά ρευστή. Για μένα, αυτά που υποστηρίζει ο εφευρέτης του web Tim Burners Lee βρίσκονται πολύ κοντά στο νόημα μιας νέας φάσης του παγκόσμιου ιστού, χωρίς φυσικά να μπορεί κανείς να αποκλείσει τους απίθανους άλλους δρόμους που μπορεί να ακολουθήσει η ανθρώπινη φαντασία. Όμως στον τεράστιο διαδικτυακό ιστό που έχει δημιουργηθεί, υπάρχουν ήδη σχεδόν άπειρες πληροφορίες σε μορφή κειμένου, σε σχέση με το μέγεθος των ανθρωπίνων δυνατοτήτων αναζήτησης τους. Αυτό που δεν υπάρχει σε ικανοποιητικό βαθμό, είναι μια τυποποιημένη φόρμα, ένας σκελετός πάνω στον οποίο να χτίζονται οι πληροφορίες αυτές και ο οποίος να τις περιγράφει, έτσι ώστε να καθίστανται αυτόματα επεξεργάσιμες από τις μηχανές. Είναι αυτό που ο Tim Burners Lee ονομάζει σημασιολογικό ιστό (semantic web).

Οι περισσότεροι ιστότοποι, και αυτό ισχύει φυσικά και για την Ελλάδα, φαίνεται να είναι σχεδιασμένοι έτσι που απλώς να υποκαθιστούν κείμενο και γραφικά τυπωμένα σε χαρτί. Αυτό όμως δεν βοηθάει στη προσπέλαση της πληροφορίας που βρίσκεται “χύμα” σε εκατομμύρια σελίδες, γιατί χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία, είναι αδύνατον να αξιοποιηθεί από τον άνθρωπο.

Κατά την άποψη του Tim Burners Lee, όπως τη διαβάζω στο βιβλίο του “Υφαινοντας τον Παγκόσμιο Ιστό“, το επόμενο βήμα για την εξέλιξη του ιστού είναι η δημιουργία μηχανών που να μπορούν να προσθέτουν μια λογική διεργασία στις αναζητήσεις περιεχομένου, έτσι ώστε αντί να ψάχνουμε σελίδες που να περιέχουν λέξεις κλειδιά, να ψάχνουμε για πληροφορίες που απαντούν ερωτήσεις γενικού περιεχομένου, που στην περίπτωση των αναδασωτέων θα μπορούσε να είναι “Ποιός είναι ο δήμος που παρουσιάζει τον μεγαλύτερο αριθμό καταπατήσεων στην Ελλάδα, ανά κάτοικο ανά στρέμμα;” Μια μηχανή αναζήτησης στο Σημασιολογικό Ιστό θα επισκέπτονταν το datablog για τα αναδασωτέα και θα έβρισκε εκεί κάποιες απαντήσεις, χρησιμοποιώντας την εσωτερική σήμανση των δεδομένων.

Έναν τέτοιο ρόλο παίζει σε ικανοποιητικό βαθμό η τεχνολογία των microformats: χωρίς να αλλάξει η εμφάνιση των σελίδων ενός ιστοτόπου, με μόνη παρέμβαση στο περιεχόμενο των τυπικών κατηγορημάτων (attributes) της HTML, class και title, και κάποιες άλλες συμβάσεις κωδικοποίησης, είναι δυνατόν να κατασκευαστεί σε HTML η δομή που χρειάζεται ένας φυλλομετρητής για να βγάλει νόημα από την πληροφορία που παρουσιάζει. Τρέχουσες εφαρμογές των microformats υπάρχουν πολλές, και αν δεν κάνω λάθος, στο μέλλον οι νέες εκδόσεις του Firefox θα παρέχουν ενσωματωμένη τη δυνατότητα αξιοποίησης τους, που σήμερα υπάρχει σε plugins όπως Operator, Tails Export κ.ά. Mπορεί κανείς για παράδειγμα να στείλει με ένα κλικ μια πλήρη διεύθυνση με τηλέφωνα κατ’ ευθείαν στο κινητό του από τη σελίδα του ιστού όπου εμφανίζεται ανάμεσα στο κείμενο, χωρίς να χρειαστεί να αντιγράψει τίποτε. Μπορεί να δει χάρτες με πληροφορίες που υπάρχουν σε σελίδες χωρίς να ασχολείται με την ανεύρεση ή την εισαγωγή των συντεταγμένων. Σκεφτείτε τις σελίδες ΦΕΚ του Εθνικού Τυπογραφείου για τα αναδασωτέα σημασμένες σύμφωνα με την προδιαγραφή των microformats, και πόσο πιο εύκολη θα ήταν η ανάκτηση των πληροφοριών που περιέχουν.

Το datablog για τα αναδασωτέα, λειτουργεί ακριβώς έτσι: σημαίνει τα δεδομένα στο εργαλείο εισαγωγής από το ΦΕΚ έτσι ώστε, όταν επικολληθούν στο datablog, να περιέχουν την κατάλληλη δομή για αναγνώριση της πληροφορίας από τα εργαλεία παρουσίασης, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζει τα δεδομένα σε μορφή κατάλληλη και για ανάγνωση απευθείας από τους χρήστες. Λόγω περιορισμών στον κώδικα HTML που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα σχόλια του blogger, η μορφή της σήμανσης που υπάρχει στα δεδομένα/σχόλια είναι παρόμοια με τα microformats αλλά όχι ίδια, και χρειάζεται ένα ακόμα στάδιο για να γίνει απολύτως συμβατή. Η παραγωγή δομένων με την τελική αυτή μορφή, που χρησιμοποιεί τις προδιαγραφές των microformats adr και hCalendar θα αρχίσει σύντομα.

Η εφαρμογή των προδιαγραφών microformats μπορεί να γίνει σήμερα σε οποιαδήποτε σελίδα έχει κάποιος δυνατότητα να τροποποιήσει τον κώδικα HTML. Επίσης είναι δυνατή η δημιουργία νέων προδιαγραφών πάνω στις αρχές των microformats για δεδομένα που δεν καλύπτονται από τις υπάρχουσες προδιαγραφές. Κατά κανόνα προσφέρονται για τέτοια κωδικοποίηση ονόματα και διευθύνσεις, ημερολόγια και συμβάντα. Κάθε σελίδα που έχει έστω και ένα τέτοιο κομμάτι πληροφορίας μπορεί να το κωδικοποιήσει εύκολα σύμφωνα με κάποια απ’ τις προδιαγραφές των microformats, δίνοντας στους επισκέπτες της τη δυνατότητα της αξιοποίησης των εργαλείων του semantic web που ήδη υπάρχουν.

Υπάρχει φυσικά και η κοινωνική πλευρά του web 2.0, τα κοινωνικά μέσα, τα οποία προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες επικοινωνίας και σχηματισμού κοινωνικών δικτύων και ομάδων ενδιαφερόντων, και απολαμβάνουν ήδη τρομερή δημοτικότητα στο διαδίκτυο. Δεν αμφιβάλλω καθόλου για τον κοινωνικό ρόλο που παίζουν τα κοινωνικά μέσα, έχω όμως σοβαρές επιφυλάξεις κατά πόσο αυτή η ελευθερία έκφρασης αποτελεί μορφή “ηλεκτρονικής δημοκρατίας”. Η ελευθερία στην έκφραση είναι εξαιρετικά σημαντική, δεν είναι όμως η μόνη αξία της δημοκρατίας. Τα κοινωνικά μέσα ισορροπούν σε έναν βαθμό την έλλειψη ισηγορίας που υπάρχει στα σύγχρονα δυτικά κοινοβουλευτικά καθεστώτα, χωρίς φυσικά να αναπληρώνουν το θεσμικό κενό: αυτό που έχει νόημα είναι να ακούγονται οι απόψεις σε μια πολιτική αγορά, γεγονός που θα επιτρέπει στους πολιτες να συμμετέχουν ενημερωμένοι στις πολιτικές αποφάσεις. Στην πραγματικότητα, χωρίς την δυνατότητα συμμετοχής στις πολιτικές αποφάσεις, η ελευθερία στην έκφραση μοιάζει να είναι πολιτικά ένα κενό γράμμα, λειτουργώντας κυρίως εκτονωτικά ή σαν διαμαρτυρία, χωρίς όμως να αποδίδει σημαντικά πρακτικά αποτελέσματα στο πολιτικό επίπεδο, τουλάχιστον μέχρι τώρα.

Μ’ αυτή τη λογική κατά νου, ο Τήλαφος-αναδασωτέα προσπαθεί να αποκρυσταλλώσει τη συμμετοχή των φίλων του στο ιστολόγιο σε ένα απτό αποτέλεσμα χρήσιμο σε όλους τους πολίτες.

Related articles

• The «Semantic Video Web» is Essential, Pluggd’s Alex Castro [via Zemanta]
• Future web [via Zemanta]
• Social Graph & Beyond: Tim Berners-Lee’s Graph is The Next Level [via Zemanta]
• Meaning-Based Web and Web 3.0 [via Zemanta]
• 10 Semantic Apps to Watch [via Zemanta]
• Tim Berners-Lee Says the Time for the Semantic Web is Now [via Zemanta]
• Data: It’s gotta have meaning, man [via Zemanta]
• Data is the New Links. Tim Berners-Lee Says Sites That Don’t Give Users Their Data Back Are Boring [via Zemanta]
• Another Semantic Web short video introduction: RDFa [via Zemanta]
• Inventor of the Web Wins $350,000 to Reform New Media Journalism [via Zemanta]
• How the web is changing the dynamics of travel guides [via Zemanta]
• Mark Logic User Conference Keynote Named 38th Most Influential Person in IT [via Zemanta]
• Could Climate Change Lead to Computing Change? [via Zemanta]
• How Web 3.0 Will Work [The Future Is Meh] [via Zemanta]
• The First Web 3.0 Interface Launches! Anyone Have a LOLCAT? [via Zemanta]
• Semantic Wave 2008 – Free Summary Report for RWW Readers [via Zemanta]
• Widening net [via Zemanta]

.